LOCATION: Bursa / Turkey
CLIENT: Osmangazi Municipality
CATEGORY: Competition / Urban Design / Public Space / Park / Landscape / Building / Culture
STATUS: National Competition
AREA (BLD): 7.500 sqm
AREA (OUTDOORS): 72.000 sqm
TIMETABLE:
Competition: August 2006
DESIGN OFFICE/S
Studio Evren Başbuğ Architects
CREDITS:
Architectural Concept:
Evren Başbuğ (Lead Architect / Studio Evren Başbuğ Architects)
Ceyhun Baskın (Architect)
İnanç Eray (Architect)
Architectural Design Group:
Evren Başbuğ (Lead Architect / Studio Evren Başbuğ Architects)
Ceyhun Baskın (Architect)
İnanç Eray (Architect)
Merih Feza Yıldırım (Architect)
Ahmet Buğra Avcı
Fulya Sorgun
Begül Eray
[ Text is only avaliable in Turkish ]
Bahçe Kent
Bir kent parçasının mevcut yapısal ve sosyal dokusundan arındırılma işlemi yerel bir müdahale olarak görünse de ister istemez kent bütününü etkileyecek bir operasyondur.
Dönüşen ve gelişen kent mekanına entegre olamamış, kendi içinde bir alt kültür odağı oluşturup tüm sosyal ve fiziki denetim mekanizmalarının inisiyatifinden kendini soyutlayarak sosyal ve fiziksel direnç gösteren bölgelerin sterilize edilip yeniden kente kazandırılması ne kadar iyi planlanırsa planlansın, güçlü bir katalizöre ihtiyaç duyar. Bu stratejik katalizör, alanın, çevre bölgelerin belki de tüm kentin genelinde etkili olabilmelidir. Bursa Kızyakup
Mahallesine özel bu durumda, bu katalizörün Toprak parçasının kendisi olması düşünülmüştür.
Toprak parçası, üzerindeki yapay fiziksel dokudan kurtulmuş, serbest kalmıştır. Kent içindeki duruşunu kendi fiziksel varlığıyla sağlamaktadır. Yapıların kurguladığı mekanlar arasında sıkışmış bir boşluk değil, kendisi mekan yaratan bir elemandır artık. Üzerinde senelerdir var olan insan ürünü fiziksel dokunun izlerini taşımakta, ancak sosyal dokuyu yeniden üretmektedir.
Ziyaretçilerini bir an için kentin sosyal örüntüsünden arındırıp, kendi tanımladığı yeni topografyanın içine çeker. Bu topografya doğal yüzey ile yapay dokunun bir melezidir artık.
Yüzeyinde yapılar değil, doğa vardır sadece. Çimen, Taş, Kum, Çakıl ve Su alanın yeni dokusudur.
Doku
Kent önerisi temelde, alan üzerindeki mevcut fiziksel dokunun izdüşümünü kullanarak alanı; mahallenin kentsel bellek üzerindeki konumunu koruyarak dönüştürmek üzerine kuruludur. Tescilli yapılar hariç tüm alan üzerindeki fiziksel dokunun ortadan kaldırılacağı düşünüldüğünde yıkımın fiziksel olduğu kadar sosyal boyutlarının da hayli büyük olduğu görülür. Her ne kadar alandaki mevcut sosyal doku sağlıklı bir kent yaşamı için öngörülen normların çok altında da olsa; kentin merkezine bu kadar yakın bir mahalleyi tamamen ortadan kaldırmak kent merkezinde büyük bir fiziksel boşluğun yanında derin bir sosyal boşluğu da beraberinde getirecektir. Kentsel belleği en azından simgesel anlamda koruma önerisinin temelinde, oluşacak sosyal boşluğun doldurulması fikri yatmaktadır.
Strateji
Alan üzerindeki fiziksel izdüşümlerin öneride önemli bir tasarım girdisi olarak kullanılmasının ikinci bir sebebi, uygulama pratiğine yöneliktir. Öneri Belediye’nin alan üzerindeki istimlak stratejisini mümkün olan en az biçimde etkilemekte, Belediye’ye bu konuda kendi politikasını oluşturma esnekliği vermektedir. Bu strateji mevcut yapı adaları üzerinden oluşturulabileceği gibi, tek tek yapı parselleri üzerinden de kurgulanabilir. Bu pratik durum kullanım sırasında da devam eder.
Bahçe Kent değişken, kullanıcı odaklı ve esnektir. Kullanımın her hangi bir anında tekrar düzenlemeye olanak verir. Kullanılan yüzey kaplama malzemelerinin bütün alan içindeki yüzdelik oranları basit müdahalelerle değiştirilebilir. Bu bağlamda ele alındığında Bahçe Kent günümüzün her daim değişen ve dönüşen kentleri için bir açık alan stratejisi önerir.
Etki
Bahçe Kent, alandaki mevcut arterleri yayalaştırarak korumaktadır. Bu yaklaşım alanın çevresiyle olan fiziksel ilişkisini doğal haliyle bırakmakta, yeni bir fiziksel ilişki biçimi önermemektedir. Bu sayede Tarihi Yaya Aksı’yla kurulan mevcut dolaşım ilişkileri daha da sağlıklılaştırılarak korunmaktadır.
Bahçe Kent pasif bir yeşil alan kurgusundan çok aktif bir parçalanmış yüzeyler bütünüdür. Bu yüzeylerin her biri kendi içinde özel ve tanımlı birer parçayken bir araya gelerek Bahçe Kent imajını oluştururlar. Bu imaj alan içinde göz seviyesinden, ve kentin farklı yükseklikteki noktalarından çeşitli açılarda algılandığında değişik etkiler yapar. Farklı peyzaj elemanlarının kapladığı bahçeler teraslanarak birbirleri üzerine süzülürler.
Kule
Kule bu toprak parçalarının birkaçının yataydan dikeye transferiyle form bulur. Bahçe Kent kule ile; kentin içindeki ve özellikle Tarihi yaya Aksı üzerindeki önemli noktalarla görsel bir bağ kurar. Kültür ve sanat içerikli aktivitelerle donatılan bu eleman park için hem görsel, hem de işlevsel bir çekim öğesidir. Brüt beton yüzey etkisi ve sade geometrik formuyla park için olduğu kadar yakın çevresi için de tanımlayıcı bir objedir. Bahçe Kent önerdiği yüzey dokusu ve bunun bir uzantısı olan kuleyle bir bütündür. Kule Dokunun; Doku da Kulenin arka planıdır. Birbirlerini var ederler.
Odaklar
Alan üzerinde var olan mevcut sosyal odaklar korunmuş, beslenmiş ve peyzaj içinde yoğunlaştırılan aktivite alanlarıyla tamamlanmıştır. Kule ve alt kotunda çözülen kültür ve sanat içerikli işlevlerin çevresindeki dış mekan tören ve forum alanı olarak düşünülmüş, cami ile beraber ana sosyal odak olarak önerilmiştir. Doğu yönelimli bu kararın temelinde Gökdere Vadisi ile kurulacak potansiyel ilişki ve yoğun kentsel yapılaşmadan ayrışma çabası vardır. İkincil ve üçüncül odaklar ise peyzajın içinde tanımlı sosyal aktivitenin yoğunlaştığı noktalardır. Odaklar arası yaya dolaşımı kullanıcıya göre değişecek rotalarla sağlanabilir. Bu bağlamda ele alındığında Bahçe Kent kullanıcı odaklı ve esnek bir çözümdür.
Senaryo
Kule ve yer altında konumlandırılan hacimler “Kent Müzesi” senaryosunun parçalarıdır. İzleyici forum alanından rampayla alt kota iner. Birbiri içine akan sergi salonlarını takip ederek kuleye ulaşır. Kent sergisi kulede devam etmektedir. Alt kotlarda gerçek bir sergi düzeni sürerken, kule içinde yükseldikçe kule şeffaflaşır, Bahçe Kent yüzeyi serginin objesi haline gelir. Bu noktada sosyal bellek canlanır, seyir terasına ulaşıldığında ise tüm kent artık bir sergi objesidir. İzleyici tüm kenti görsel olarak deneyimler. “Kent Müzesi” senaryosu tamamlanmıştır.