LOCATION: İzmir / Turkey
CLIENT: İzmir Metropolitan Municipality
CATEGORY: Urban Design / Public Space / Waterfront / Nature / Park / Landscape
STATUS: Commission / In Progress
AREA (OUTDOORS): 1.083.000 sqm
TIMETABLE:
Project: June 2012
DESIGN OFFICE/S
TEGET
Studio Evren Başbuğ Architects
CREDITS:
Architectural Concept:
Mehmet V. Kütükçüoğlu (Lead Architect, Segment Coordinator / TEGET)
Evren Başbuğ (Lead Architect / Studio Evren Başbuğ Architects)
Architectural Concept Development Group:
Evren Başbuğ (Lead Architect / Studio Evren Başbuğ Architects)
Umut Başbuğ (Architect / Studio Evren Başbuğ Architects)
Hüseyin Komşuoğlu (Architect / Studio Evren Başbuğ Architects)
Can Özcan (Architect / Studio Evren Başbuğ Architects)
Oğuzhan Zeytinoğlu (Architect / Studio Evren Başbuğ Architects)
Can Kaya (Architect / Kıyıda Architects)
Tuba Çakıroğlu (Architect / Kıyıda Architects)
Erdem Yıldırım (Architect)
Meriç Kara (Designer / Meriç Kara Design)
Ebru Bingöl (Landscape Architect)
Korhan Şişman (Interior Architect, Lighting Expert / Planlux)
Architectural Design Group:
İpek Baklacı (Architect / Studio Evren Başbuğ Architects)
Elif Ayalp (Lighting Expert / Planlux)
Hande Ciğerli (Architect / TEGET)
Caner Bilgin (Architect / TEGET)
Seden Cinasal Avcı (Architect / SCRA Architects)
Ramazan Avcı (Architect / SCRA Architects)
Özlem Arvas (Architect / TH&İDİL Architects)
Düşra Korkmaz (Architect / TH&İDİL Architects)
Nedim Can Karyaldız (Undergraduate Student)
Sinan Demirel (Undergraduate Student)
İklim Topaloğlu (Undergraduate Student)
Beyza Karasu (Undergraduate Student)
Sümeyye Komşuoğlu (Undergraduate Student)
Technical Consultants:
Cemal Çoşak (Civil Engineer / Methal Engineers)
Mustafa Şahin (Civil Engineer / Methal Engineers)
A. Levent Ünal (Electrical Engineer / Levay Energy Engineers)
Mustafa Boz (Electrical Engineer / Levay Energy Engineers)
Bülent Örün (Mechanical Engineer / Egetek Engineers)
Önder Demirdöven (Mechanical Engineer / Egetek Engineers)
Consultants:
A. Tamer Başbuğ (Architect / TH&İDİL Architects)
Ersin Pöğün (Architect / Pöğün Architects)
Vedat Tokyay (Architect / Oran Architects)
Yusuf Okçuoğlu (Urban Planner, Transportation Expert)
Assoc. Prof. Güven İncirlioğlu (Architect, Artist)
Özcan Kaygısız (Architect)
Dilşad Kurtoğlu (Architect)
Ömer Ünal (Interior Architect)
[ Text is only avaliable in Turkish ]
Karşıkıyı / Karşıyaka
Karşıyaka, isminden menkul, İzmir'in ötekisidir. Müstakil bir semttir. Yol üstünde değil, gelinen bir yerdir. Askeri alanla kentin kalanından koparılmış en sivil kıyısıdır. Kentin bittiği, bataklık kuşlarına karıştığı ucudur. Büyükanne ve büyükbabaların, çocuklu ailelerin,gelin ve damatların, müzisyenlerin, dansçıların, sporcuların, yelkencilerin, pazarcıların, balıkçıların, kaykaycıların, akşamcıların, aylakların, köpeklerin, kuşların mekanıdır. Akşam olunca Karşıyakalılar kıyıya dik sokaklardan sahile sökün eder, gündelik hayatlarının bu en serin ve mutlu anlarını burada geçirirler. Bu haliyle tam bir kıyı semtidir Karşıyaka.
Sahil, hemşeriler için güdümlü kent hayatından sıyrılıp birazcık olsun kendi borularını öttürebilecekleri, hesap vermeden zaman öldürecekleri ferah bir yerdir. Bir kere asimetriktir. Bir tarafına şehir yığılmış kalmış, öteki tarafı alabildiğine düzlüktür. Her türden, her sınıftan insan ilk defa hilafsız bir araya gelmiş, hoşgörüyle aynı mekanı paylaşabilmiştir. Salınmak, piyasa yapmak, aylaklık etmek buraya has kiplerdir. Insanları bedenen ve zihnen hizaya sokan diğer kent mekanlarına tezat bir “karşı mekan' dır. Karşıkıyı, Karşıyaka'dır.
Karşıyaka, İzmir kent kıyısının en geniş sahil bandına sahiptir. Yukarıda tasvir etmeye çalıştığımız hissiyat burada olabildiğince hüküm sürmektedir. Bir yandan şehrin en az şekil verilmiş, en az kurumsallaşmış kıyısı iken, şaşılacak derecede çok aktiviteye ev sahibidir.
Operadan düğüne, balıkhaneden pazara, tenisten yelkene bir dizi program belli aralıklarda sahilde konumlanmışlardır. Akşam sefalarının, mahmur gündüz yürüyüşlerinin yanıbaşında cereyan eden bu olaylar, sivil hayatın yuvalandığı yerde tetiklenmişlerdir. Bu iklimde kalkışığımız iş, klasik problem tanımlama ve çözme prosedürleri ile kolaylıkla kestirmelere ve şekilciliğe savrulabileceğinden, daha çok yeri anlama ve yorumlama üzerinden bir düşünce silsilesi geliştirmeyi seçtik. Bakmak, kaydetmek, belgelemek ve tasarlamak faaliyetlerini iç içe geçirdik. Buradan Karşıyaka sahilinin halihazır durumunu bize anlatan üç kavram çıkardık:
1. Geçişlilik
Bölgenin tarihsel olarak gelişimine paralel olarak, Alaybey'den Mavişehir'e degrade bir durum tespit ettik. Mavişehir'e doğru kent dokusu çözülürken, bataklık peyzajı kente sokuluyor, Alaybey'e doğru yerini yapılı ve yerleşmiş bir peyzaja bırakıyor. Gürültü seviyesi Mavişehir'e doğru azalıyor. Rıhtım duvarları kesiliyor, yerlerini kayalar ve sazlıklar alıyor. Sasalıya doğru insan yoğunluğu azalıyor, kuşlar ve böceklerin hüküm sürdüğü bölgelere dönüşüyor.
2. Kıyıya dik koridorlar Karşıyaka'nın sahil kesiminde sahil yoluna alternatif ve paralel ikinci bir kesintisiz caddenin bulunmayışı, içerilerden kıyıya uzanan bir dizi güçlü aksın oluşmasına yol açmış. Kıyıyı besleyen can damarları gibi işleyen bu koridorlar, aynı doğrultudaki derelerle birlikte tematik bir karaktere bürünmüş durumdalar. Opera, söz konusu diziye eklemlenecek bir parça olarak denizi çoktandır unutmuş görünen Mavişehir'e bir hatırlatma olacak.
3. Renkler, sesler, dokular, kokular
Yukarıda bahsi geçen insanlar, bitkiler, hayvanlar, kentsel örgüler, programlar ve olaylar, istisnai bir çeşitliliğe yol açmıştır. İnsanın uyuşmuş duyularını harekete geçiren, çevresini yeniden keşfetmesini, yaşadığını hatırlamasını sağlayan bu çeşitliliktir. Karşıyaka sahilini boydan boya katedenler, yaşadıkları dünyanın küçük bir modelini tüm renk ve dokuları ile burada keşfedeceklerdir.
Karşıyaka için, tüm bu fenomeni yarıp geçen, kendisi sabitken çevresindeki değişimi ve dinamiği gözleyen bir promenad tasarladık. Alaybey tersanesinin duvarlarından başlayıp şehri bitirdikten sonra Sasalı bataklık ve sazlıklarının içinden Doğal Yaşam Parkına ulaşacak bu armatür, katettiği kilometreler boyunca hemşerilere belirgin bir mekansal çerçeve ve servisler sunarken bir yandan da onların diledikleri gibi vakit geçirmelerine yol açacak pogram muğlaklığında bırakılmıştır. Halihazır sert zeminler sökülecek, yerlerini bataklık bitkileri bürüyecektir. Kıyıya açılan koridorlar yeniden ele alınacak, tıkalı olanlar açılacak; kalanlar hemzemin geçişler, peyzaj ve sahildeki karşılıkları ile güçlendirilecektir. Deniz ilişkisini geliştirecek köprüler, iskeleler, tekneparklar ve inişler yapılacaktır. Sahil yolu yeniden yapılandırılacak, park yerleri, kaldırımları, yol grafikleri ve durakları ile sahil peyzajının bir parçası haline getirilecektir.
Tüm bu müdahelelerin en temel kriteri, bugüne kadar oluşmuş kıyı kültürünü dönüştürmek yerine onu özümsemek ve tadını çıkarmaktır.
